در این مطلب به بررسی تعاریف، ویژگیها، خصیصه ها و طبقه بندی صنایع دستی ایران می پردازیم:

از میان تعاریفی که تاکنون از صنایع دستی (هنرهای صناعی 1 ارایه شده است. سه تعریف را می توان معتبر دانست)

تعاریف صنایع دستی:

تعریف اول: 

صنایع دستی به آن رشته از صنایع اطلاق میشود که تمام یا قسمتی از مراحل ساخت فرآورده های آن با دست انجام گرفته و در چهارچوب فرهنگ و بینش های فلسفی، ذوق و هنر انسانهای هر منطقه با توجه به میراثهای قومی آنان ساخته و پرداخته می شود. [۱۳۴۸ – شورای صنایع دستی ایران 

تعریف دوم:

صنایع دستی به مجموعه ای از «هنر - صنعت»ها اطلاق می شود که به طور عمده با استفاده از مواد اولیهی بومی و انجام قسمتی از مراحل اساسی تولید به کمک دست و ابزار دستی موجب تهیه و ساخت محصولاتی می شود که در هر واحد آن ذوق هنری و خلاقیت 

فکری صنعتگر سازنده به نحوی تجلی یافته و همین عامل وجه تمایز اصلی این گونه محصولات از مصنوعات مشابه ماشینی و کارخانه ای است [۱۳۶۲- گروهی از کارشناسان سازمان صنایع دستی ایران ] 

تعریف سوم:

گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر، واژه ی «هنرهای صناعی» را گویاتر و کامل تر از واژه ی «صنایع دستی» می داند و پس از ارایهی تعریفی از هنرهای سنتی، برای هنرهای صناعی به عنوان زیر مجموعه مهمی از هنرهای سنتی تعریف زیر را نیز ارایه داده است.. 

هنرهای سنتی:

با منشأ گرفتن از مبدأ واحد، محمل سیر و سلوکی فردی است که از طریق دریافت شهودی بر مبنای آدابی معنوی و به شیوه ی استاد و شاگردی انتقال می یابد و صورتی از تجلیات گوناگون زیبایی حقیقی را متناسب با شرایط زمانی و مکانی در اثر هنری متعین میسازد. 

هنرهای صناعی (صنایع دستی):

بخشی از هنرهای سنتی است که با بهره گیری از فنون و مهارتهای متناسب و با قابلیت تکثیر غیرماشینی در متن زندگی فردی و جمعی عرضه می شود.

----------------------

۱- گروه هنرهای سنتی فرهنگستان هنر که مؤلف همین کتاب یکی از اعضاء آن است به جای صنایع دستی، واژه ی «هنرهای صناعی» را پیشنهاد داده است. 

منبع: 

تعریف صنایع دستی  , تعریف هنرهاس صناعی , تعریف هنرهای سنتی , طبقه بندی صنایع دستی , طبقه بندی هنرهای سنتی , طبقه بندی هنرهای صناعی , ویژگی های صنایع دستی , صنایع دستی در کتاب های مختلف  , صنایع دستی در کتب مختلف